Het lijkt geen voor de hand liggende combinatie, maar topdokters en wijn, dat klikt echt wel. Julio Palmaz en zijn hightech ondergrondse wijnmakerij in het Californische Napa Valley zijn daar het levende bewijs van. ‘In welke business je ook zit, als je niet innovatief denkt, ben je verloren.’

Het heeft iets van een controlecentrum van de ruimtevaartorganisatie NASA. Het hightechcontrolecentrum van Palmaz Vineyards in Napa is adembenemend. Het is het hart van de grootste ondergrondse wijnmakerij ter wereld waar met zwaartekracht wordt gewerkt.

Het geniale brein achter de constructie die in Mount George werd gebouwd? Julio Palmaz. Zijn naam doet misschien geen belletje rinkelen, maar zijn uitvinding wel. Palmaz, een verwoed verzamelaar van vintage Porsche-racewagens, is de uitvinder van de coronaire stent.

Zijn liefde voor wijn ontwikkelde hij als student. Het moet pure romantiek geweest zijn, de twee jonge onderzoekers aan de University of California in Davis, Julio en Amalia Palmaz, die met hun witte cabrio Triumph Spitfire door de vallei van Napa toerden. ‘We wilden af en toe even weg van onze studie- en onderzoeksplek. We stopten bij ontelbare wijnmakers en restaurants. Zo groeide onze liefde voor wijn en lekker eten’, herinnert Julio Palmaz zich.

Dat kan dochter Florencia beamen. ‘Ik zie me nog staan schoppen tegen de rotsblokken voor een winery in Sonoma. Ik moet een vervelend kind geweest zijn toen. Maar ja, stel je voor. In die harde cabrio zat ik achterin op een bankje, met een krat wijn als metgezel’, lacht ze.

Ook zoon Christian Gastón Palmaz herinnert het zich nog goed hoe wijn al vroeg ‘all over’ was. En hoe zijn vader er een spelletje van maakte voor zijn kinderen. ‘Hij haalde een fles uit de kelder en vertelde waar mama en hij die wijn hadden gekocht. Hij maakte ons nieuwsgierig. Op den duur wou hij dat we over elke fles ten minste vijf zaken konden vertellen. Ongemerkt stuwde hij ons naar de essentie van wat wijn moet zijn: niet alleen de smaak en de geur, maar ook de context, de mensen, de momenten errond…’

Niets wees er toen op dat Julio zou uitgroeien tot een van de allergrootste namen in de medische wereld. Een succes dat begon met geknutsel in zijn garage.

Palmaz, geboren in 1945 in La Plata, Argentinië, had ouders met Italiaanse roots. Na studies aan de universiteit van La Plata volgde hij in Californië in het Davis Martinez Veterans Administration Medical Center een opleiding radiologie. In 1974 begon hij met interventionele en vasculaire radiologie in zijn geboortestad. In 1983 verhuisde hij definitief met zijn gezin naar de Verenigde Staten.

Palmaz zat al sinds het eind van jaren 70 te tobben over een medisch probleem waarbij katheders werden gebruikt om bloedvaten te openen en de bloedstroom te verhogen. Maar de veiligheid van die apparaten bleek vaak te wensen over te laten.

Hij begon te knutselen aan een apparaat dat de wereld op een baanbrekende manier zou beïnvloeden. Met koperen buisjes en een soldeerbout begon hij modellen te maken van wat later zou leiden tot de coronaire stent om vernauwde of geblokkeerde kransslagaders te behandelen. Die uitvinding patenteerde hij in 1985. Die Palmaz®-stent is vandaag gemeengoed en Palmaz is ermee in de National Inventors Hall of Fame geraakt. Zijn uitvinding geldt als een van de tien patenten die de wereld veranderden. Ze heeft Palmaz geen windeieren gelegd.

Innovatie als attitude

Ik wilde sinds mijn begindagen aan de universiteit mijn eigen wijnen maken. En waar beter dan in Napa Valley kan je de beste wijn ter wereld maken?

Julio Palmaz,
Palmaz Vineyards

Palmaz had naast de stent nog een plan in gedachten. ‘Ik wilde sinds mijn begindagen aan de universiteit mijn eigen wijnen maken. En waar beter dan in Napa Valley kan je beste wijn ter wereld maken?’, voegt hij er met een kwinkslag aan toe. Hij maakte plannen voor wat een hoogtechnologische en innovatieve aanpak moest worden voor een wijnmakerij van nooit geziene schaal.

‘Innovatie is een attitude’, zegt Palmaz. ‘In welke business je ook zit, als je niet innovatief denkt, ben je verloren. Bovendien zijn wijn en wijn maken voor een geneesheer ook een beetje een natuurlijke zaak. Chemie, natuur, de doorgedreven manier van analyseren.'

'Het was niet zo moeilijk om die hele kant van de chemie ook toe te passen op de diverse technische aspecten van wijn maken. Ik heb dat met heel wat investeringen kunnen toepassen op onze winery, waar technologie hoogtij viert. We laten computers zowat het hele proces analyseren en opvolgen.’

Roots in de 19de eeuw

Het land waarop de Palmaz Winery ligt, herbergt een uniek stuk wijnmakerijgeschiedenis van Napa. De site was de thuisbasis van Cedar Knoll Vineyard and Winery, in 1877 opgericht door de broers Henry en Peter Hagen, afkomstig uit het Duitse Mannheim.

Cedar Knoll produceerde wijnen die veel prijzen in de wacht sleepten, waaronder een zilveren medaille op de Wereldtentoonstelling van Parijs in 1889. Toen was Cedar Knoll een van de belangrijkste wijnmakerijen van Napa. De wijngaarden overleefden de druifluisbesmetting in de jaren 1890, maar de drooglegging die van 1920 tot 1933 de productie, de invoer, het transport en de verkoop van alcoholische dranken verbood, werd Cedar Knoll fataal. Het wijndomein raakte in verval en de wijngaarden lagen bijna tachtig jaar braak. Toen de familie Palmaz het pand en de gronden verwierf, was de site zo goed als verlaten.

Meteen na de aankoop begon Palmaz met de planning en de bouw van wat wellicht de meest techgedreven winery ter wereld is. Een flink stuk van Mount George werd afgegraven voor de enorme constructie. Nadien werd die opnieuw met aarde bedekt. De wijnmakerij beslaat een ondergrondse hoogte vergelijkbaar met een appartementsblok van 18 verdiepingen.

‘Het technisch vernuft en de inventieve geest van mijn vader is overal te merken’, zegt Florencia. ‘Om de druiven en het druivensap zo zacht mogelijk te behandelen wordt niets overgepompt, maar werken we volledig met zwaartekracht. De vorm en het doel van elke gang en elke tunnel zijn specifiek ontworpen voor de exacte beweging van de wijn op dat moment. Dat bezorgt onze wijnen hun bijzondere finesse en textuur.’

Onder leiding van Palmaz werden duizenden grondmonsters ontleed. Zo werden 24 terroirs vastgelegd, gespreid over een hoogteverschil van meer dan 400 meter. Dat resulteerde in de bouw van een wijnmakerij met 24 computergestuurde fermentatietanks. ‘De druiven van elke wijngaard worden afzonderlijk gevinifieerd’, zegt Palmaz.

Het masterpiece van de ondergrondse wijnmakerij is de fenomenale centrale hal waar je op schermen op het koepelvormige plafond kleurrijke grafieken ziet met een schat aan informatie over de 24 tanks, zoals temperatuur en brix (het suikerniveau in het druivensap of de most). De tanks zijn via een touchscreenconsole regelbaar.

Bij de graafwerken van de diverse grottenstelsels werd een goudader gevonden. Florencia lacht als ik daarover wat meer wil weten: ‘Goudvondsten in Noord-Californië zijn niet zo bijzonder. In de bergen zijn nog altijd tonnen goud te vinden. Ik vertel mijn zoon gekscherend dat hij de achtertunnel op niveau 2 bij de wijnmakerij kan openen en daar die goudader hopelijk kan terugvinden als wijn ooit weer verboden wordt in Amerika.’

De bouw van de winery duurde van 2000 tot 2007 en kostte meer dan 20 miljoen dollar. Een en ander werd gefinancierd met de opbrengst van zijn patent voor de stent, dat Palmaz in 1997 aan Johnson & Johnson verkocht.

Julio Palmaz bezit de grootste verzameling Porsches ter wereld na die van het Porsche-museum in Stuttgart.
Voor een dergelijk groot bouwwerk was er wel wat burenprotest. Florencia verdedigt de plannen en de aanpak van vader Julio met hart en ziel: ‘Mijn vader was buitengewoon gefocust op het respecteren van het land. Hij wil dat onze wijngaard ook in de komende generaties zal gedijen. Zijn toewijding aan waterbehoud en bodembescherming is de basis van al onze teelten. We hebben ook onze eigen waterzuiveringsinstallatie’.

Waanzinnige technologie.

Tussen de computerschermen is zoon Christian in zijn sas. Hij raakte als kind erg onder de indruk van de analytische en technologische aanpak van zijn vader. ‘Papa had altijd een grote interesse voor techniek, ook al was hij in de eerste plaats als arts opgeleid. Hij leerde me dat je over bijna alles kon leren door te bestuderen hoe het werkte. Technologie heeft me altijd geïntrigeerd. Ik haalde dingen en toestellen uit elkaar. Of ik hielp mijn vader bij het werken aan oude auto’s. Mijn zus was dan weer het creatieve brein.’

‘Wijn maken en technologie zijn een uitstekende combinatie. Wijn maken is zowel een artistieke expressie als een fundamentele wetenschap.’ En daar kan Christian zich volop in uitleven. ‘Ja, ik raakte een beetje geobsedeerd door het hele proces en ontwierp na zes jaar zwoegen het allereerste gepatenteerde algoritmische fermentatiecontrolesysteem. Dat heeft een revolutie in gang gezet waardoor gegevens van elke oogst verzameld en beheerd worden.'

'In elke tank zijn sensoren ingebouwd die enorme hoeveelheden informatie bieden over de wijn: de temperatuur op verschillende punten in elke tank, hoe snel de gisting in elke tank verloopt, de hoeveelheid koelvloeistof die wordt gebruikt en talloze andere data’. De tanks zijn zo slim dat ze zichzelf aanpasten en 10 miljoen dollar aan druivensap konden vrijwaren toen het team bij de bosbranden van 2017 het pand moest verlaten.’

Tot slot wil Christian beklemtonen hoe familiaal Palmaz werkt. ‘Alles is echt een family business. We werken nauw samen voor elk detail. Ik concentreer me op de fysieke en wetenschappelijke kant van het wijn maken, terwijl mijn vrouw Jessica de marketing behartigt. Mijn zus Florencia en onze ouders zijn gefocust op het blenden van de wijnen en overleggen nauw met onze wijnmakers Mia en Tina’.

Vindingrijkheid

In de ondergrondse winery huist ook het kantoor van dr. Julio Palmaz, dat door een groot raam wordt gescheiden van een zowat 8.000 vierkante meter grote exporuimte met zijn verzameling antieke vintage Porsche-raceauto’s.

Kenners beschouwen zijn collectie als de belangrijkste groep Porsches na het Duitse fabrieksmuseum in Stuttgart. Wat de collectie zo bijzonder maakt, is dat Palmaz zich concentreert op Porches die de race hebben gewonnen waarvoor ze zijn ontworpen.

De familie Palmaz haalt inspiratie uit het verhaal van Porsche. Christian Palmaz: ‘Het verhaal van Porsche is er een van strijd en competitie door de jaren, met telkens een ongelooflijke vindingrijkheid, zeker in de jaren 50 tot 70 van de vorige eeuw. Geen enkele andere automaker besteedde in die tijd meer van zijn bruto-inkomsten aan onderzoek en ontwikkeling voor racing dan Porsche. We houden ervan een stukje geschiedenis te verzamelen dat zo’n belangrijk verhaal vertelt’.

 Bron : De Tijd (Stéphane Godfroid)